Rozwiertaki maszynowe to narzędzia, które służą do obróbki wykończeniowej otworów, bądź do wprowadzania korekcji geometrii (prostowanie otworu po wiertle). Są one również stosowane, po wstępnej obróbce, najczęściej po wierceniu otworu przez wiertło z chwytem walcowym bądź stożkowym. W związku z tym zawsze pozostawia się naddatek materiału dla rozwiertaka, który waha się w zależności od średnicy otworu:
– dla rozwiertaków wykańczających 0,1 ÷1 mm
– dla rozwiertaków zgrubnych – 0,2 ÷2 mm.
Rozwiertaki maszynowe są wykonywane najczęściej ze stali szybkotnącej HSS, rzadziej HSS-E ( stal szybkotnąca z dodatkiem 5% kobaltu) lub z węglików spiekanych VHM. Z ostatnich wykonuje się tylko rozwiertaki wykańczaki, które stosować można w maszynach o podwyższonej sztywności, z maksymalnym biciem 0,005 mm.
Rozwiertaki maszynowe ze względu na mocowanie dzieli się na:
– trzpieniowe – które posiadają własny trzpień, dzięki któremu można zamontować narzędzie w oprawce,
– nasadzane – do których trzeba użyć trzpienia, na który jest nasadzany rozwiertak
Ze względu na przeznaczenie rozwiertaki maszynowe dzielimy na:
- Rozwiertaki zgrubne – które poprawiają geometrię otworu, skrawają zazwyczaj grubszą warstwę materiału, tj. 0,5÷1,0 mm w zależności od wielkości średnicy obrabianego otworu. Jakość otrzymanego otworu zawiera się w tolerancji IT10.
Rozwiertaki maszynowe zgrubne
Rozwiertak maszynowy nasadzany NRNa | Rozwiertak trzpieniowy NRTa, krótki z chwytem stożkowym Morse’a |
Rozwiertak trzpieniowy NRTb długi z chwytem walcowym Morse’a | |
- Wykańczające – które nadają ostateczny kształt otworu, najczęściej są to otworu tolerowane w tolerancji H7 (pasowanie suwliwe) lub rzadziej P8 (pasowanie ciasne).
Rozwiertak nasadzany wykańczający NRNb DIN-219 | Rozwiertak trzpieniowy wykańczający NRTc DIN-208 |
Rozwiertak trzpieniowy wykańczający NRTd DIN-212 z chwytem walcowym | |