Przez określenie typowe gwinty calowe mamy najczęściej na myśli gwinty calowe rurowe stosowane w połączeniach rurowych, tradycyjnie występujących w zwykłych domach oraz kanalizacji.
Gwinty są elementami złącznymi pomiędzy różnymi częściami maszyn. Jest to połączenie rozłączne, pozwala na połączenie 2 lub więcej części.
W przypadku typowych gwintów calowych G (BSP z ang. British Standard Pipe ) wykonanych według normy ISO-228 potocznie nazywanymi rurowymi mamy do czynienia z gwintami, które stosuje się głównie w połączeniach rurowych w których płynie ciecz ( najczęściej woda ) lub kanalizacja.
Podstawowe informacje o gwintach calowych
Gwinty rurowe mierzone są w calach brytyjskich które wynoszą 1 cal=25,4 mm, a ich zarys jest trójkątny o kącie wierzchołkowym 55 stopni, P – jest to skok między zwojami mierzony w calach. Występuję wymiarach od 1/16 cala aż do 6 cali.
Jest to gwint walcowy co oznacza, że na całej długości posiada stały wymiar. Wyróżnia się gwint calowy rurowy wewnętrzny, wykonywany w otworach oraz zewnętrzny – wykonywane na wałkach.
Gwinty calowe są gwintami niedokładanymi dlatego w celu uzyskania szczelności na gwincie stosuję się uszczelniacze w postaci teflonu, pakuł lub uszczelek. Gwinty calowe wewnętrzne występują wyłącznie w jednej tolerancji wymiarowej a gwinty calowe zewnętrzne w dwóch tolerancjach.
- A – tolerancja gwintu wewnętrznego standardowa tak jak gwinty wewnętrzne
- B – tolerancja gwintu wewnętrznego o podwójnych wartościach – rozszerzony
Wymiary gwintów calowych
| G [cale] | Skok 1″/P [mm] | Otwór Ø [mm] | Wałek Ø [mm] |
| G1/16 | 28 | 6,7 | 7,6 |
| G1/8 | 28 | 8,7 | 9,6 |
| G1/4 | 19 | 11,7 | 13,0 |
| G3/8 | 19 | 15,2 | 16,5 |
| G1/2 | 14 | 18,9 | 20,8 |
| G5/8 | 14 | 20,9 | 22,8 |
| G3/4 | 14 | 24,4 | 26,3 |
| G7/8 | 14 | 28,2 | 30,1 |
| G1 | 11 | 30,6 | 33,1 |
| G 1.1/8 | 11 | 35,3 | 37,7 |
| G 1.1/4 | 11 | 39,3 | 41,7 |
| G 1.1/2 | 11 | 45,2 | 47,6 |
| G 1.3/4 | 11 | 51,1 | 53,6 |
| G 2 | 11 | 57,0 | 59,4 |
| G 2.1/4 | 11 | 63,1 | 65,5 |
| G 2.1/2 | 11 | 72,6 | 75,0 |
| G 2.3/4 | 11 | 78,9 | 81,3 |
| G 3 | 11 | 85,3 | 87,7 |
| G 3.1/2 | 11 | 97,7 | 100,1 |
| G 4 | 11 | 110,4 | 112,8 |
| G 4.1/2 | 11 | 123,1 | 125,5 |
| G 5 | 11 | 135,8 | 138,2 |
| G 5.1/2 | 11 | 148,5 | 150,9 |
| G 6 | 11 | 161,2 | 163,6 |
Jak uzyskać gwint calowy
Gwinty calowe rurowe G można uzyskać na klika sposobów w zależności od jego rodzaju, czy jest gwint wewnętrzny czy zewnętrzny używamy odpowiednich narzędzi skrawających.
Obróbka gwintu calowego wewnętrznego
Gwinty wewnętrzne calowe rurowe wykonuje się w otworze poprzez gwintowniki maszynowe, gwintowniki ręczne lub frezy do gwintów ( czyli narzędzia skrawające, które tworzą gwint poprzez ubytek materiału ), lub poprzez wygniatak ( wygniatanie materiału ).
| Gwintowniki ręczne calowe G | Gwintownik maszynowy calowy rurowy G |
 |
 |
Obróbka gwintu calowego zewnętrznego
Gwinty calowy zewnętrzny wykonuje się przede wszystkim poprzez toczenie gwintu nożami tokarskimi składanymi na płytkę wymienną bądź z płytką lutowaną lub używając narzynek.
| Nóż tokarski składany do gwintów | Narzynka calowa rurowe G |
 |
 |
Rodzaje typowych gwintów calowych
Dla większości użytkowników gwinty calowe to gwinty calowe rurowe G wg. ISO-228, jednak w przemyśle stosowane są również inne gwinty calowe o których już wiedzą frezerzy/tokarze oraz ślusarze a są to 2 rodzaje gwintów.
- gwint calowy amerykański UNC, UNF, UN, UNS, UNEF
- Gwint Whithwortha brytyjski BSW, BSF
- Gwint calowy walcowy RC/RP PN-ISO 7/1
- Gwinty amerykański rurowy stożkowy 1:16 NPT, NPTF ANSI B-1.20.1
- Gwint amerykański walcowo rurowy NPSF ANSI B 1.20.3
