Gwintowniki czy wygniataki – co wybrać

Żeby odpowiedzieć na pytanie, co jest lepsze, gwintowniki czy wygniataki, do zastosowania w danej sytuacji musimy wcześniej poznać plus i minusy zastosowania poszczególnych rozwiązań.

Gwintowniki oraz wygniataki są to narzędzia przeznaczone do wykonywania gwintów wewnętrznych, z tą podstawową różnicą, że gwintownik wykonuję gwinty metodą wiórową, a wygniatak bezwiórową.

Metoda wiórowa polega na oddzieleniu mechanicznym materiału od przedmiotu obrabianego, a metoda bezwiórowa wygniata na zimno (formuje) gwint bez przerywania włókien materiału.

1. Nacinanie gwintu gwintownikiem

Odbywa się poprzez wycięcie przez ostrza gwintownika kształtu gwintu we wcześniej wykonanym otworze. Wycięty profil gwintu jest dokładnym odwzorowaniem kształtu gwintownika.

Gwintowniki są podstawowym narzędziem nacinającym gwint. Swoją popularność zawdzięczają m.in.:

– łatwości ich produkcji,

 – możliwości stosowania w maszynach zarówno konwencjonalnych oraz sterowanych numerycznie CNC, ale i również stosowania ręcznego przy pomocy pokrętła do gwintowników,

– dzięki stosowaniu gwintowników ręcznych można je również stosować w terenie bez użycia specjalistycznych maszyn,

– profil gwintu jest dokładnie odzwierciedlony (w porównaniu do gwintu nagniatanego),

– możliwości stosowania w materiałach utwardzonych.

2. Formowanie gwintu wygniatakiem

Gwint wygnieciony poprzez wygniatak ma większą trwałość oraz nośność w porównaniu do gwintu uzyskanego poprzez gwintownik, wymagana nośność gwintu uzyskiwana jest już przy 50% wysokości profilu gwintu.

Zaletami wygniataków są:

– zmniejszony koszty produkcji gwintu,

– jeden rodzaj wygniatak dla otworów przelotowych i nieprzelotowych,

– brak powstawania wiórów,

– możliwość stosowania większych parametrów skrawania.

Minusami wygniataków są między innymi:

– możliwość stosowania ich wyłącznie w maszynach precyzyjnych,

– większe zapotrzebowanie na moc obrabiarki,

– możliwość stosowania wyłącznie w nieutwardzonych materiałach – brak możliwości formowania materiału na zimno w twardych materiałach,

– potrzeba stosowania środków smarujących,

– wyższy koszt zakupu wygniataka w stosunku do gwintownika,

– zakaz stosowania wygniataków w branży spożywczej.

Gwintowniki czy wygniataki – co wybrać?

Ze względu na uzyskiwaną kieszeń w formowaniu gwintu zabrania się wygniatania gwintu w branży spożywczej. Spowodowane jest to ryzykiem pozostawania resztek pożywienia na gwincie, co może spowodować skażenie.

Średnica otworu pod wygniatak jest ważna, zbyt mała średnica otworu może spowodować zniszczenie wygniatak, a zbyt duży otwór nie uformowanie się wystarczające gwintu, (chociaż wygniatany gwint osiąga swoją założoną wytrzymałość już przy 50% wysokości profilu).

Zbyt duży otwór	Odpowiednia średnica otworu	Otwór zbyt mały
Duża kieszeń na profilu gwintu Gwint nie w pełni uformowany	Optymalna kieszeń na profilu gwintu Gwint uformowany	Brak uformowanej kieszeni Wysokość profilu gwintu zbyt wysoka

Gwintowniki czy wygniataki – sposoby pracy

Pomiędzy tymi dwoma narzędziami są widoczne różnice w formowaniu gwintu, ale oba rozwiązania mają swoje plusy oraz minusy. Od frezera lub tokarza zależy wybór lepszego narzędzia dla wykonania poszczególnych zadań.