Wiertła to narzędzia skrawające przeznaczone do wykonywania otworów w pełnym materiale (chociaż istnieje możliwość również pracy w otworze wcześniej wykonanym – powiercanie). Z naszego artykułu dowiesz się, jaka jest budowa wiertła.
Wiertło kręte przeznaczone są do wykonywania otworów:
– na gotowo, czyli otwór nie jest poddawany dalszej obróbce takim jak np. rozwiercanie, wytaczanie. Taki otwór zazwyczaj możemy uzyskać przy pomocy wierteł HSS w klasie tolerancji IT11-IT12, a przy sprzyjających warunkach można uzyskać klasę IT10 (w przypadku wiercenia krótkich otworów lub krótkimi wiertłami),
– do dalszej obróbki, czyli poddawane rozwiercaniu lub innej obróbce. Najczęściej stosuje się rozwiertaki zgrubne, które korygują geometrię otworu bądź rozwiercanie na gotowo w tolerancji IT7 i wyższej,
– pod późniejsze gwintowanie gwintownikami bądź wygniatakami.
Wiertła wykonuje się:
| Materiał | Widok | Zastosowanie wg. ISO | Przeznaczenie |
| HSS |  |
  |
Stal, materiały nieżelazne |
| HSS-E | |
  |
stal, stal nierdzewna, żeliwo |
| VHM |  |
|
stal, stal nierdzewna, żeliwo, materiały hartowane |
| G10 |  |
 |
stal, stal nierdzewna, żeliwo, materiały hartowane |
– ze stali HSS – stal szybkotnąca, wiertła przeznaczone są do stali oraz staliwa,
– stal HSS-E INOX – stal szybkotnąca z dodatkiem kobaltu 5%, przeznaczenie do stali, stali nierdzewnej oraz żeliwa,
– z płytką wlutowaną G10 – przeznaczenie do stali nierdzewnej, żeliwa oraz materiałów utwardzonych do 50 HRC,
– z węglików spiekanych VHM – przeznaczenie do stali, stali nierdzewnej, żeliwa oraz materiałów hartowanych. Ograniczeniem ich użycia jest maszyna (frezarka lub tokarska CNC), która musi posiadać bicie osiowe mniejsze jak 0,01 mm.
Budowa wiertła
Wiertło posiada 2 główne części: roboczą oraz chwytową. Część robocza znajduje się od czoła wiertła do końca rowka wiórowego.
- Część robocza
Część roboczą dzieli się na:
– część prowadzącą – znajduje się pomiędzy częścią chwytową, a częścią skrawającą. W tej części znajdują się rowki wiórowe, które na zewnętrznej części posiadają łysinki. Na powierzchni łysinki można zmierzyć zbieżność części prowadzącej w kierunku chwytu wynoszącą:
– dla Ø2÷6 mm – zbieżność 0,04÷0,06 mm,
– dla średnic powyżej Ø6 – zbieżność 0,05÷0,10 mm, na odcinku 100 mm.
Wykonanie stożka w części prowadzącej podyktowane jest ryzykiem „zakleszczania się” wiertła zwłaszcza w otworach o dużych średnicach.
Budowa wiertła rys. 1
2. Część skrawająca
W tej części znajduje się:
– krawędź skrawająca, która jest główną częścią obróbkową, jej kąt dla stali oraz żeliwa wynosi 118°,
– powierzchnia przyłożenia – jest zawsze obniżona od części skrawającej,
– rowek wiórowy – odprowadza wióry na zewnątrz otworu,
– łysinka – pomaga utrzymać stabilizację wiertła w otworze,
– ścin – jest pierwszą częścią, która ma kontakt z materiałem.
