Frezy palcowe (inaczej frezy palcowe) to narzędzia składające się z trzpienia (chwytu), ostrza tnącego śrubowego oraz gwintu mocującego. Nie wszystkie jednak są identyczne. Frezy trzpieniowe można podzielić na kategorie pod względem: rodzaju uchwytu, kształtu powierzchni roboczej (ostrza) oraz materiału z jakiego są wykonane. Wybór odpowiedniego frezu zależy nie tylko od rodzaju obrabianego materiału, wielkości czy kształtu płaszczyzny, ale także od typu wykonywanej obróbki (np. zgrubnej lub wykańczającej). Istotne są również długość oraz średnica frezu, tak by obróbka wyszła zgodnie z planem.
Ze względu na rodzaj chwytu frezy palcowe dzieli się na:
- frezy z chwytem walcowym DIN-1835-A – stosowane przy frezach o mniejszych średnicach, ze względu na niewielkie siły występujące przy obróbce. Narzędzia posiadające taki chwyt to frezy: NFPa, NFPg oraz frezy VHM,
- frezy z chwytem walcowym ze spłaszczeniem Weldona DIN-1835-B – stosowane przy frezach gdzie występują już większe siły skrawania i w związku z tym istnieje możliwość obrotu narzędzia w oprawce. Chwyt stosowany przy frezach NFPa, NFPg oraz VHM
- frezy z chwytem stożkowym DIN-228-A – stosowane we frezach o większych rozmiarach. Frezy tego typu montowane są przy pomocy śruby ściągającej. Chwyt ten występuje głównie we frezach: NFPc DIN-844, NFPh DIN-326.
Ze względu na kształt powierzchni roboczej, frezy trzpieniowe dzieli się na frezy:
z czołem prostym | z czołem kulistym | kształtowe |
Frezy palcowe walcowo-czołowe posiadają ostrza skrętne (o kącie linii śrubowej od 25°-30°) na powierzchni bocznej, jak i na powierzchni czołowej.
Jeśli ostrza na powierzchni czołowej są ostrzami centralnymi wtedy frez ma możliwość zagłębiania się pionowo w dół w materiał (funkcja wiercenia). Dzięki tym właściwościom możliwe jest wykonywanie np. rowków na wpusty.
W Polsce obowiązują 2 normy nazw według normy : polskiej PN i niemieckiej DIN. Polska norma składa się z 4 liter np. NFPa, a norma DIN jest oznaczona liczbowo – np. DIN-844.
Bardzo istotną cechą każdego frezu jest materiał, z którego go wykonano. Decyduje on na przykład o twardości narzędzia, a co za tym idzie – o jego wytrzymałości. Do obróbki twardszych materiałów powinno się używać frezów o dużej wytrzymałości. Ze względu na materiał frezy dzielą się na:
– HSS – ze stali szybkotnącej,
– HSS-E – ze stali szybkotnącej z dodatkiem kobaltu 5% lub 8%,
– HSSE-PM – ze stali szybkotnącej kobaltowej proszkowej,
– VHM – widia pełnowęglikowa.
Najbardziej popularne frezy palcowe to :
NFPa DIN-844 HSS | NFPc DIN-845 HSS | NFPg DIN-327 HSS | VHM Z-4 | Kształtowe |