Wiertła Stożkowe (na stożku Morse’a)

Wiertło na stożku Morse’a – oznaczenie

Wiertła do metalu Morse’a stożkowe to inaczej wiertła mocowane na stożku Morse’a z. Stożek Morse’a służy do mocowania wiertła we wrzecionach obrabiarki. Rozmiary stożków Morse’a  zostały poddane standaryzacji rozmiarów dla różnych rozmiarów narzędzi przyjęto osiem znormalizowanych wielkości. Zakres jego rozmiarów zawiera się w przedziale od 0 do 7. W Polsce rozmiar stożka Morse’a oznacza się najczęściej symbolami MK w zakresie cyfrowym [0-7], np. MK5. Można też spotkać oznaczenia MT [0-7]. Symbole MK pochodzą od niemieckich słów Morse Kegel (stożek), lub angielskich Morse Taper (stożek).

Aby poznać rozmiar stożka w wiertle, najlepiej jest zmierzyć go w najszerszym miejscu i porównać z tabelą. Zobacz tabelę wymiarów stożka Morse’a.

Zastosowanie wierteł stożkowych

Stożek Morse’a znajduje zastosowanie zazwyczaj przy wykonywaniu otworów o większych średnicach, kiedy na narzędzie działają duże siły skręcające. Tzw. „płetwa” na stożku Morse’a ma na celu wyeliminowanie obracanie się wiertła w oprawce, co mogłoby się zdarzyć w przypadku wierteł z chwytem walcowym.

Wiertła NWKc wykonywane są najczęściej jako narzędzia łączone. Oznacza to, ze część robocza w ok. 70% wykonana jest ze stali szybkotnącej HSS (High Speed Steel) lub HSS-E (Stal Szybkotnąca Kobaltowa), a dalsza część ze zwykłej stali. Spowodowane jest to wysoką ceną stali szybkotnącej HSS. Dzięki temu wiertła mogą mieć przystepną cenę. Jednocześnie nie ma to wpływu na żywotność i czas pracy narzędzia, ponieważ końcowa część wiertła wykonana ze zwykłej stali odpowiedzialna jest jedynie za odprowadzanie wiórów.

Zwiększanie twardości powierzchniowej i żywotności wierteł stożkowych

Część robocza wierteł NWKc DIN-345 pokrywana jest niekiedy cienką powłoką tytanową (tj. azotkiem tytanu). Oznaczane są wtedy TiN. Proces polega na natrysku plazamowym cienkiej powłoki azotku tytanu na powierzchnię wiertła. Dzięki temu procesowi wiertła uzyskują wzrost twardości powierzchniowej. Jest to bardzo kosztowny proces i ze względu na duże średnice wierteł i stosunkowo wysoką cenę azotku tytanu raczej rzadko stosowany.

Najczęściej powierzchnie wierteł są oxydowane. Proces polega na pokryciu powierzchni wiertła cienką warstwą tlenków metali, z których wykonane jest wiertło. Wiertła oksydowana oznaczane są symbolami OX. Proces oksydacji zmniejsza prawdopodobieństwo korozji wierteł, co przekłada się na ich żywotność i sprawność.

Klasyczne wiertło stożkowe zostało zaprezentowane poniżej:

Wiertło NWKc DIN-345:

Wiertło stożkowe NWKc DIN-345

Oznaczenia wierteł na stożku Morse’a:

• wiertło NWKc DIN-345 – to wiertła kręte prawotnące,
• wiertła NWKy DIN-341 – wiertła prawotnące bardzo długie, przeznczone do wykonywania bardzo długich otworów,
• wiertła NWAh – wiertła prawotnące stopniowane, przeznaczone do wykonywania otworów pod gwinty metryczne,
• wiertła NWWb – wiertła prawotnące z ostrzami wlutowanymi z węglików spiekanych w gatunku H10, przeznaczone do wykonywania otworów w żeliwie oraz stali, ulepszonych cieplnie do 40 HRC,
• wiertła NWWd – wiertła długie prawotnące z ostrzami wlutowanymi z węglików spiekanych w gatunku H10, przeznaczone do wykonywania otworów w żeliwie oraz stali, ulepszonych cieplnie do 40 HRC.

Poniżej w tabeli przedstawione są wymiary najczęściej występujących wierteł stożkowych, uszeregowane według średnic. Można zauważyć, że wymiary od ø 3,0 mm do ø14,0 mm produkowane są w wymiarach co 0,1mm. Powyżej tych średnic wiertła występują tylko co ø 0,25 mm. Wiertła powyżej ø76 mm są produkowane na specjalne zamówienie.

Wymiary wierteł stożkowych – oznaczenia (wartości w tabeli poniżej)

Tabela wymiarów najczęściej występujących wierteł stożkowych: