Na pytanie co to jest narzynka, można odpowiedzieć najprościej że jest to to narzędzie wieloostrzowe przeznaczone do nacinania gwintów zewnętrznych na wałku lub innym detalu na powierzchni walcowej lub stożkowej zewnętrznej. Zasada działania narzynek polega na jej nakręcaniu na wałek zgodnie z ruchem wskazówek zegara ( w przypadku gwintu prawego) bądź w przeciwnym kierunku.
Dawniej narzynki występowały w kilku wariantach wykonania, jeśli chodzi o gabaryt zewnętrzny. Można je było spotkać w wersji okrągłej, kwadratowej, sześciobocznej, tulejowej kwadratowej dzielonej, jako gwintownica ramkowa oraz gwintownica łopatkowa.
Aktualnie rynek narzynek się znacznie skurczył w porównaniu z przeszłością i są już rzadziej używane. Spowodowane jest to coraz częstszym uzyskiwaniem gwintów poprzez ich toczenie na tokarce bądź w przypadku obróbki masowej – wygniatanie gwintu. Z powodu mniejszego zapotrzebowania na takie narzędzia na rynku możemy już spotkać praktycznie tylko i wyłącznie narzynkę okrągłą oraz bardzo rzadko sześcioboczne.
[ps_product_list id_product=24343,24354]
Narzynka sześcioboczna są narzędziami ręcznymi przeznaczonymi do użycia „w terenie” jak narzędzie poprawiające gwint w warunkach nie warsztatowych. Ze względu na trudne warunki pracy oraz brak dostępności pokrętła narzynka sześcioboczna jest dostosowana do użycia standardowego klucza płaskiego.
Narzynka okrągła – budowa
Narzynka okrągła posiada gabaryt okrągły o zadanej średnicy oraz grubości. Na zewnętrznej średnicy umieszczone są 4 otwory oraz nacięcie. Narzynka w wewnątrz posiada umieszczone ostrza nacinające gwint, rowki wiórowe o geometrii otworu, w których zbierane są wióry obrabianego materiału. Narzynka posiada geometrię określoną poprzez normę DIN-EN i w zależności od rodzaje gwintu te normy są różne.
| Budowa oraz wymiary | |
 |
 |
Zdarza się również że w takim narzędziu, w której rowki wiórowe posiadają skośną powierzchnię natarcia po to, aby wyprowadzać wióry z rowków i aby nie dopuścić do ich przepełnienia, co mogłoby spowodować uszkodzenie gwintu w narzynce bądź gwintu detalu. Narzynka o takie powierzchni posiada oznaczenie SPN ( od skośnej powierzchni natarcia).
Rodzaje gwintów występujące w narzynkach
Narzynka jak każde narzędzie w celu usystematyzowania podlegają kategoryzacji. Najłatwiej narzynkę jest podzielić ze względu na rodzaj nacinanego gwintu dzielą się na narzynkę z gwintem mierzonym w milimetrach bądź w calach lub według rodzaju nacinanego gwintu.
Gwinty metryczne M, MF
Narzynka z gwintem metrycznym jest to gwint mierzony w jednostkach metrycznych czyli w [mm]. Jest to najbardziej rozpowszechniony system w krajach Europejskich (oprócz Wielkiej Brytanii gdzie jednostką są cale ). Kąt zarysu gwintu metrycznego to 60 stopni.
Gwinty calowe G
Narzynki calowe G posiadają gwint mierzony w systemie calowym, w którym 1 cal=25,4 mm. Gwint ten nazywa się prawidłowo rurowo walcowy a narzynka wykonana z tym gwintem, posiadają normę DIN-EN 2423. Potocznie nazywają się narzynka calowa do rur, tam gdzie się ten gwint stosuję najczęściej. Kąt zarysu gwintu to 55 stopni.
Gwinty UNC, UNF zunifikowane
Narzynka zunifikowane posiadają gwint również mierzony w calach. Mają one jednak różne wymiary od narzynek calowych G oraz skok gwintu. Występują w normie UNC o skoku gwintu zwykłym ( o podziałce zwykłej) oraz UNF o podziałce gwintu drobnej. Kąt zarysu gwintu zunifikowanego to 60 stopni.
Gwinty Whitwortha BSW, BSF
Narzynka Whitwortha jest to narzędzie angielskie mierzone w calach. Występują w normie z podziałką zwykłą BSW oraz z podziałką gwintu drobną BSF. Kąt zarysu gwintu Whitwortha to 55 stopni.
Gwinty trapezowe Tr
Narzynka trapezowe jest to narzędzia z gwintem trapezowym symetrycznym według normy DIN-103. Jest bardzo rzadko stosowana ze względu na wysoką cenę a gwint zewnętrzny trapezowy nacina się w tańszy sposób nożami tokarskimi do gwintów.
Producenci narzynek
W Europie jest coraz mniej producentów takich narzędzi, a to ze względu na spadający popyt na te narzędzia oraz dość skomplikowany proces produkcyjny, który wymaga wielu operacji. W tej chwili w branży produkcyjne zostało zostało, niewielu producentów europejskich. Największym producentem jest firma Fanar z Ciechanowa. Nasz polska firma jest producentem takich narzędzi ze stali SW7M czyli z jednej z najlepszej z grupy HSS.
Fanar
Bucovice Tools a.s.
Kolejnym znaczącym producentem europejskim jest firma Bucovice Tools z Czech. Jest to niewielka firma, która po podziale firmy Narex na dwie osobne firmy przejęła produkcję narzynek a firma Narex gwintowników.
GWG Gabrovo
Ostatnią firmą jest firma GWG Gabrovo z Bułgarii, która jest firmą rodzinną, która powstała w 1946 roku a w 2001 przez austriackiego pasjonatę mechanicznego. Od roku 2001 firma znajduje się w rękach właścicieli prywatnych.
