
Co to są gwintowniki ręczne metryczne?
Gwintowniki ręczne metryczne są to narzędzia kształtowe, które nacinają gwint w otworze metodą wiórową. Dostępne są one w dwóch wersjach:
– z gwintem metrycznym zwykłym o oznaczeniu M, występują w wersji 2 lub 3 sztukowej. Gwinty metryczny zwykłe oznacza się bez podawania skoku gwintu np. Gwintownik Ręczny M 10 DIN 352/3 6H HSS ;
– z gwintem metrycznym drobnozwojnym o oznaczeniu MF występują w wersji 2 sztukowej. Gwinty metryczne drobnozwojne podaje się wraz ze skokiem np. Gwintownik Ręczny M10x1,25 DIN 2181/2 6H HSS Fra.
Komplet gwintowników 3 sztukowych | Komplet gwintowników 2 sztukowych |
![]() |
![]() |
Gwinty metryczne wewnętrzne występują standardowo w normie 6H, natomiast gwinty zewnętrzne o normie standardowej to 6g.
Tabela wymiarów gwintowników ręcznych metrycznych:
Wymiary gwintów ręcznych metrycznych
Gwint | Skok P [mm] | l1 [mm] | l2 [mm] | Ød2 [mm] | a [mm] | Ø otworu [mm] |
---|---|---|---|---|---|---|
Gwint | Skok P [mm] | l1 [mm] | l2 [mm] | Ød2 [mm] | a [mm] | Ø otworu [mm] |
M 1 | 0.25 | 32.5 | 6.5 | 2.5 | 2.1 | 0.75 |
M 1,1 | 0.25 | 32.5 | 6.5 | 2.5 | 2.1 | 0.85 |
M 1,2 | 0.25 | 32.5 | 6.5 | 2.5 | 2.1 | 0.95 |
M 1,4 | 0.3 | 32.5 | 8 | 2.5 | 2.1 | 1.1 |
M 1,6 | 0.35 | 41 | 9 | 2.5 | 2.1 | 1.25 |
M 1,7 | 0.35 | 41 | 9 | 2.5 | 2.1 | 1.35 |
M 1,8 | 0.35 | 41 | 9 | 2.5 | 2.1 | 1.45 |
M 2 | 0.4 | 36 | 10 | 2.8 | 2.1 | 1.6 |
M 2,2 | 0.45 | 36 | 9 | 2.8 | 2.1 | 1.75 |
M 2,3 | 0.4 | 36 | 9 | 2.8 | 2.1 | 1.9 |
M 2,5 | 0.45 | 40 | 9 | 2.8 | 2.1 | 2.05 |
M 2,6 | 0.45 | 40 | 9 | 2.8 | 2.1 | 2.15 |
M 3 | 0.5 | 40 | 11 | 3.5 | 2.7 | 2.5 |
M 3,5 | 0.6 | 45 | 13 | 4 | 3 | 2.9 |
M 4 | 0.7 | 45 | 13 | 4.5 | 3.4 | 3.3 |
MF 4 | 0.5 | 45 | 10 | 4.5 | 3.4 | 3.5 |
M 4,5 | 0.75 | 50 | 16 | 6 | 4.9 | 3.7 |
MF 4,5 | 0.5 | 50 | 12 | 6 | 4.9 | 4 |
M 5 | 0.8 | 52 | 16 | 6 | 4.9 | 4.2 |
MF 5 | 0.5 | 52 | 13 | 6 | 4.9 | 4.5 |
MF 5,5 | 0.5 | 56 | 13 | 6 | 4.9 | 5 |
M 6 | 1 | 56 | 18 | 6 | 4.9 | 5 |
MF 6 | 0.75 | 56 | 14 | 6 | 4.9 | 5.2 |
M 7 | 1 | 56 | 18 | 6 | 4.9 | 6 |
MF 7 | 0.75 | 56 | 14 | 6 | 4.9 | 6.2 |
M 8 | 1.25 | 63 | 20 | 6 | 4.9 | 6.8 |
MF 8 | 0.75 | 63 | 14 | 6 | 4.9 | 7.2 |
MF 8 | 1 | 63 | 17 | 6 | 4.9 | 7 |
M 9 | 1.25 | 63 | 20 | 7 | 5.5 | 7.8 |
MF 9 | 0.75 | 63 | 14 | 7 | 5.5 | 8.2 |
MF 9 | 1 | 63 | 17 | 7 | 5.5 | 8 |
M 10 | 1.5 | 70 | 22 | 7 | 5.5 | 8.5 |
MF 10 | 0.75 | 63 | 18 | 7 | 5.5 | 9.2 |
MF 10 | 1 | 63 | 18 | 7 | 5.5 | 9 |
MF 10 | 1.25 | 70 | 22 | 7 | 5.5 | 8.8 |
M 11 | 1.5 | 70 | 22 | 8 | 6.2 | 9.5 |
MF 11 | 0.75 | 63 | 18 | 8 | 6.2 | 10.2 |
MF 11 | 1 | 63 | 18 | 8 | 6.2 | 10 |
M 12 | 1.75 | 80 | 24 | 9 | 7 | 10.2 |
MF 12 | 1 | 70 | 18 | 9 | 7 | 11 |
MF 12 | 1.25 | 70 | 20 | 9 | 7 | 10.8 |
MF 12 | 1.5 | 70 | 20 | 9 | 7 | 10.5 |
M 14 | 2 | 80 | 26 | 11 | 9 | 12 |
MF 14 | 1 | 70 | 18 | 11 | 9 | 13 |
MF 14 | 1.25 | 70 | 22 | 11 | 9 | 12.8 |
MF 14 | 1.5 | 70 | 22 | 11 | 9 | 12.5 |
MF 15 | 1 | 70 | 18 | 12 | 9 | 14 |
MF 15 | 1.5 | 70 | 22 | 12 | 9 | 13.5 |
M 16 | 2 | 80 | 27 | 12 | 9 | 14 |
MF 16 | 1 | 80 | 18 | 12 | 9 | 15 |
MF 16 | 1.25 | 80 | 18 | 12 | 9 | 14.8 |
MF 16 | 1.5 | 80 | 22 | 12 | 9 | 14.5 |
MF 17 | 1 | 80 | 18 | 12 | 9 | 16 |
MF 17 | 1.5 | 80 | 22 | 12 | 9 | 15.5 |
M 18 | 2.5 | 95 | 30 | 14 | 11 | 15.5 |
MF 18 | 1 | 80 | 18 | 14 | 11 | 17 |
MF 18 | 1.5 | 80 | 22 | 14 | 11 | 16.5 |
MF 18 | 2 | 80 | 22 | 14 | 11 | 16 |
M 20 | 2.5 | 95 | 32 | 16 | 12 | 17.5 |
MF 20 | 1 | 80 | 18 | 16 | 12 | 19 |
MF 20 | 1.5 | 80 | 22 | 16 | 12 | 18.5 |
MF 20 | 2 | 80 | 22 | 16 | 12 | 18 |
M 22 | 2.5 | 100 | 32 | 18 | 14.5 | 19.5 |
MF 22 | 1 | 80 | 18 | 18 | 14.5 | 21 |
MF 22 | 1.5 | 80 | 22 | 18 | 14.5 | 20.5 |
MF 22 | 2 | 80 | 22 | 18 | 14.5 | 20 |
M 24 | 3 | 110 | 34 | 18 | 14.5 | 21 |
MF 24 | 1 | 90 | 18 | 18 | 14.5 | 23 |
MF 24 | 1.5 | 90 | 22 | 18 | 14.5 | 22.5 |
MF 24 | 2 | 90 | 22 | 18 | 14.5 | 22 |
MF 25 | 1 | 90 | 18 | 18 | 14.5 | 24 |
MF 25 | 1.5 | 90 | 22 | 18 | 14.5 | 23.5 |
MF 25 | 2 | 90 | 22 | 18 | 14.5 | 23 |
MF 26 | 1.5 | 90 | 22 | 18 | 14.5 | 24.5 |
M 27 | 3 | 110 | 36 | 20 | 16 | 24 |
MF 27 | 1 | 90 | 22 | 20 | 16 | 26 |
MF 27 | 1.5 | 90 | 22 | 20 | 16 | 25.5 |
MF 27 | 2 | 90 | 22 | 20 | 16 | 25 |
MF 28 | 1 | 90 | 20 | 20 | 16 | 27 |
MF 28 | 1.5 | 90 | 22 | 20 | 16 | 26.5 |
MF 28 | 2 | 90 | 22 | 20 | 16 | 26 |
M 30 | 3.5 | 125 | 40 | 22 | 18 | 26.5 |
MF 30 | 1 | 90 | 18 | 22 | 18 | 29 |
MF 30 | 1.5 | 90 | 22 | 22 | 18 | 28.5 |
MF 30 | 2 | 90 | 22 | 22 | 18 | 28 |
MF 30 | 3 | 125 | 36 | 22 | 18 | 27 |
MF 32 | 1.5 | 90 | 22 | 22 | 18 | 30.5 |
MF 32 | 2 | 90 | 22 | 22 | 18 | 30 |
M 33 | 3.5 | 125 | 40 | 25 | 20 | 29.5 |
MF 33 | 1.5 | 100 | 25 | 25 | 20 | 31.5 |
MF 33 | 2 | 100 | 25 | 25 | 20 | 31 |
MF 33 | 3 | 125 | 36 | 25 | 20 | 30 |
MF 35 | 1.5 | 100 | 25 | 28 | 22 | 33.5 |
M 36 | 4 | 150 | 50 | 28 | 22 | 32 |
MF 36 | 1.5 | 100 | 25 | 28 | 22 | 34.5 |
MF 36 | 2 | 125 | 30 | 28 | 22 | 34 |
MF 36 | 3 | 125 | 36 | 28 | 22 | 33 |
MF 38 | 1.5 | 100 | 25 | 28 | 22 | 36.5 |
M 39 | 4 | 150 | 50 | 32 | 24 | 35 |
MF 39 | 1.5 | 110 | 25 | 32 | 24 | 37.5 |
MF 39 | 2 | 125 | 30 | 32 | 24 | 37 |
MF 39 | 3 | 125 | 36 | 32 | 24 | 36 |
MF 40 | 1.5 | 110 | 25 | 32 | 24 | 38.5 |
MF 40 | 2 | 125 | 36 | 32 | 24 | 38 |
MF 40 | 3 | 125 | 36 | 32 | 24 | 37 |
M 42 | 4.5 | 150 | 56 | 32 | 24 | 37.5 |
MF 42 | 1.5 | 110 | 25 | 32 | 24 | 40.5 |
MF 42 | 2 | 125 | 36 | 32 | 24 | 40 |
MF 42 | 3 | 125 | 36 | 32 | 24 | 39 |
MF 42 | 4 | 150 | 50 | 32 | 24 | 38 |
M 45 | 4.5 | 160 | 58 | 36 | 29 | 40.5 |
MF 45 | 1.5 | 110 | 25 | 36 | 29 | 43.5 |
MF 45 | 2 | 125 | 36 | 36 | 29 | 43 |
MF 45 | 3 | 125 | 36 | 36 | 29 | 42 |
MF 45 | 4 | 160 | 50 | 36 | 29 | 41 |
M 48 | 5 | 180 | 65 | 36 | 29 | 43 |
MF 48 | 1.5 | 140 | 30 | 36 | 29 | 46.5 |
MF 48 | 2 | 140 | 36 | 36 | 29 | 46 |
MF 48 | 3 | 140 | 36 | 36 | 29 | 45 |
MF 48 | 4 | 180 | 55 | 36 | 29 | 44 |
MF 50 | 1.5 | 140 | 30 | 36 | 29 | 48.5 |
MF 50 | 2 | 140 | 36 | 36 | 29 | 48 |
MF 50 | 3 | 140 | 36 | 36 | 29 | 47 |
M 52 | 5 | 180 | 65 | 40 | 32 | 47 |
MF 52 | 1.5 | 140 | 30 | 40 | 32 | 50.5 |
MF 52 | 2 | 140 | 36 | 40 | 32 | 50 |
MF 52 | 3 | 140 | 36 | 40 | 32 | 49 |
MF 52 | 4 | 180 | 55 | 40 | 32 | 48 |
M 56 | 5.5 | 180 | 70 | 40 | 32 | 50.5 |
M 60 | 5.5 | 200 | 70 | 45 | 35 | 54.5 |
M 64 | 6 | 220 | 75 | 50 | 39 | 58 |
M 68 | 6 | 220 | 75 | 50 | 39 | 62 |
Gdzie:
– l1 – długość części całkowitej
– l2 – długość części roboczej,
– Ød1 – średnica części roboczej,
– Ød2 – średnica części chwytowej,
– a – zabierak kwadratowy.
Producenci gwintów ręcznych
W Polsce głównym producentem gwintowników ręcznych, jak i maszynowych jest firma Fanar z Ciechanowa. Fanar produkuje gwintowniki ręczne metryczne w normie wymiarowej odpowiednio:
– gwintowniki metryczne zwykłe w normie DIN-352,
– gwintowniki metryczne drobnozwojne DIN-2181.
Gwinty metryczne są najbardziej rozpowszechnionym typem połączeń gwintowych. Posiadają zarys trójkątny o kącie wierzchołkowym 60°.
Występują w wersji prawo zwojnej (nie dopisuje się wtedy oznaczeń do gwintu) oraz lewozwojnej (dopisuje się oznaczenie LH z ang. left handed).
Gwint prawozwojny | Gwint lewozwojny |
![]() |
![]() |
Komplety gwintowników ręcznych
Komplet gwintowników ręcznych 3 sztukowy składa się gwintowników: zdzierak, półwykańczak, wykańczak. W kompletach 2 sztukowych występują gwintowniki: zdzierak oraz wykańczak. Gwintownik wykańczak posiada nakrój 2P – oznacza to, że po 2 zwojach (licząc od czoła gwintownika) rozpoczyna się pełen gwint. Dla gwintownika M10 o skoku 1,5 mm pełny profil gwintu rozpocznie się 2*1,5 mm=3 mm mierząc od czoła gwintownika. Gwintowniki ręczne produkuje się głównie ze stali szybkotnącej HSS (High speed steel) o twardości końcowej 62 HRC oraz ze stali szybkotnącej kobaltowej HSS-E z dodatkiem 5% kobaltu o twardości 64 HRC. Gwintowniki HSSE mogą wykonywać gwinty w materiałach takich jak stal, stal nierdzewna, żeliwo.
Budowa gwintownika ręcznego
Częścią chwytową dla gwintowników ręcznych jest zabierak kwadratowy o oznaczeniu „a”, według którego dobiera się pokrętło dla gwintowników.