Gwintowniki to narzędzia skrawające należące do grupy narzędzi wieloostrzowych. Przeznaczone są do nacinania gwintów wewnętrznych we wcześniej wykonanym otworze przez np. przez wiertło bądź inne narzędzie ( np. przy pomocy noża tokarskiego wytaczaka ).
Jak używać w praktyce gwintownika ręcznych?
Aby przystąpić do procesu gwintowania najpierw musimy wywiercić otwór o odpowiedniej średnicy. Aby to zrobić musimy posłużyć się najlepiej tabela gwintów tam znając gwint jaki chcemy uzyskać możemy dobrać odpowiednią średnicę otworu tak aby nasz gwint mieścił się w wymaganej tolerancji.
Operację gwintowania ręcznego
Najpierw przygotowujemy powierzchnię na wiercenia, przygotowana powierzchnia musi posiadać płaską powierzchnię. Wtedy możemy przystąpić do wykonania nakiełka, które wykonamy przy pomocy nawiertaka. Dzięki temu wiertło zacentruję się i będziemy mogło stabilnie wykonać otwór pod gwint. Dla przykładu proces wiercenia omówione na przykładzie wykonania gwintu M10.
Wiercenie otworu pod gwint
Standardowo do wywiercenia otworu będziemy używać wiertarki ręcznej akumulatorowej bądź wiertarki stołowej podłączanej do sieci 230 V. Dla gwintu metrycznego zwykłego M10 wybieramy wiertło w przedziale od Ø 8,38 ÷ 8,68 mm czyli najlepiej ze środka przedziału 8,5 mm, lub jeśli nasza wiertarka jest mało stabilna możemy wybrać wiertło o mniejszej średnicy. Aby wykonać wiercenie jak najlepiej dobrze aby możliwie wiertło znajdowało się w uchwycie wiertarskim na jak najmniejszym wysięgu ( czyli aby jak najmniej wystawało z uchwytu ).
Gwintowanie otworu
Kolejny etapem jest gwintowanie gwintownikami ręcznymi. Występują one w kompletach 2 lub 3 sztukowych (gwinty metryczne zwykłe występują w wersji 2 i 3 sztukowej natomiast gwinty drobnozwojne występują w wersji tylko 2 sztukowej ). Przystępując do gwintowania ręcznego najlepiej wybrać do tego dobrej jakości gwintowniki ręczne 3 sztukowe ponieważ będą one dawać najmniejsze opory skrawania w porównaniu z 2 sztukowymi gwintownikami. Do pracy z gwintownikami ręcznymi wymagane jest również pokrętło regulowane. Gwintowanie gwintu M10 odbywa się poprzez obrót pokrętłem zgodnie z ruchem wskazówek zegara przez pełne ok. 2 obroty, pod koniec 2 obrotu opory gwintowania będą wzrastać. Wtedy powinniśmy wykonać ruch przeciwny do ruchu wskazówek zegara w celu złamania wióra i zmniejszenia oporu skrawania.
Coś więcej o gwintownikach ręcznych
Są to narzędzia przeznaczone tylko i wyłącznie do obróbki ręcznej, występują w wykonaniu ze stali szybkotnącej HSS, szybkotnącej kobaltowej HSSE oraz ze stali proszkowej HSSE-PM. Najczęściej spotykane są gwintowniki ręczne HSS w wykonaniu 3 sztukowym, przeznaczone są do gwintowania stali do wytrzymałości Rm= 800 MPa oraz twardości nie przekraczającej 35 HRC, gwintowniki ręczne HSS posiadają twardość 62 HRC. Gwintowniki ręczne kobaltowe ( z dodatkiem 5% kobaltu ) HSSE przeznaczone są do gwintowania materiałów o twardości 37 HRC dzięki czemu możliwe jest gwintowanie materiałów takich jak stal nierdzewna, żeliwo. Same gwintowniki Inox HSSE posiadają twardość 64 HRC.
Dobrze aby do gwintowania otworów wybierać gwintowniki znanych producentów, którzy oferują dobrą jakość, w Polsce najlepszymi producentami jest firma Fanar oraz Dabex. Firma Fanar jest dużym światowym producentem na masową skalę natomiast firma Dabex z Warszawy jest mniejsza i produkuję tylko gwintowniki ręczne i maszynowe ale mało seryjnie.
